“Nuôi con tu hú” - chồng có quyền yêu cầu vợ bồi thường không?

Trên thực tế xảy ra rất nhiều trường hợp người chồng phát hiện con do mình nuôi dưỡng không phải là con đẻ của mình. Nguyên nhân là do vợ có quan hệ ngoại tình trong quá trình chung sống. Vậy khi phát hiện ra sự việc, người chồng có quyền yêu cầu vợ bồi thường không?

Hãy cùng Luật Trường Minh Ngọc tìm hiểu vấn đề này như sau:

Nghĩa vụ của vợ, chồng trong hôn nhân

Điều 19 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về tình nghĩa vợ chồng như sau:

Điều 19. Tình nghĩa vợ chồng

1. Vợ chồng có nghĩa vụ thương yêu, chung thủy, tôn trọng, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau; cùng nhau chia sẻ, thực hiện các công việc trong gia đình.
2. Vợ chồng có nghĩa vụ sống chung với nhau, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác hoặc do yêu cầu của nghề nghiệp, công tác, học tập, tham gia các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và lý do chính đáng khác.

Như vậy, có thể thấy chung thuỷ là một trong những nghĩa vụ mà vợ, chồng phải thực hiện trong quan hệ hôn nhân. Việc vợ ngoại tình, sinh con với người khác trong thời kỳ hôn nhân với chồng được xem là đã vi phạm nghĩa vụ của vợ, chồng.

Toà án có giải quyết yêu cầu bồi thường của người chồng khi “nuôi con tu hú” không?

Hiện nay, chưa có điều luật nào quy định về quyền yêu cầu bồi thường của người chồng khi phải nuôi con của người khác. Tuy nhiên, trên cơ sở quy định của pháp luật hiện hành, việc chồng yêu cầu vợ phải bồi thường khi phải nuôi con của người khác vẫn có căn cứ để giải quyết. Cụ thể:

Theo Khoản 2 Điều 4 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 quy định: “2. Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng”. Việc giải quyết các vụ việc dân sự quy định tại khoản này được thực hiện theo các nguyên tắc do Bộ luật dân sự và Bộ luật tố tụng dân sự.

Căn cứ thêm quy định tại Điều 6 Bộ luật Dân sự năm 2015:

Khoản 3 Điều 45 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 về nguyên tắc giải quyết vụ việc dân sự trong trường hợp chưa có điều luật để áp dụng quy định:

3. Việc áp dụng các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, án lệ, lẽ công bằng được thực hiện như sau:

Tòa án áp dụng các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, án lệ, lẽ công bằng để giải quyết vụ việc dân sự khi không thể áp dụng tập quán, tương tự pháp luật theo quy định tại Điều 5 và khoản 1 Điều 6 của Bộ luật dân sự, khoản 1 và khoản 2 Điều này.

Các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự là những nguyên tắc được quy định tại Điều 3 của Bộ luật dân sự.

Án lệ được Tòa án nghiên cứu, áp dụng trong giải quyết vụ việc dân sự khi đã được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao lựa chọn và được Chánh án Tòa án nhân dân tối cao công bố.

Lẽ công bằng được xác định trên cơ sở lẽ phải được mọi người trong xã hội thừa nhận, phù hợp với nguyên tắc nhân đạo, không thiên vị và bình đẳng về quyền và nghĩa vụ của các đương sự trong vụ việc dân sự đó.

Như vậy, mặc dù không có điều luật cụ thể về quyền khởi kiện của chồng khi phải nuôi con người khác nhưng nếu có yêu cầu thì Toà án vẫn thụ lý giải quyết và căn cứ vào các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, án lệ, lẽ công bằng để giải quyết.

Thực tiễn giải quyết vụ án chồng yêu cầu vợ bồi thường do phải nuôi con của người khác

Trên thực tế, Toà án đã giải quyết nhiều vụ việc chồng yêu cầu vợ bồi thường do phải nuôi con của người khác. Dưới đây là một vụ việc cụ thể:

Theo Bản án 04/2020/DS-ST ngày 28/05/2021 về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng của Toà án nhân dân huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ giữa anh Đinh Hồng V và chị Nguyễn Thị Thanh H. 

Toà án lập luận về các yêu cầu khởi kiện của anh Đinh Hồng V như sau:

- Thiệt hại về vật chất và tinh thần của anh Đinh Hồng V đương nhiên được mọi người trong xã hội thừa nhận, do vậy cần buộc chị Nguyễn Thị Thanh H phải có trách nhiệm bồi thường.

- Về căn cứ bồi thường: Ngoài căn cứ theo khoản 1 Điều 584 Bộ luật Dân sự Toà án còn áp dụng quy định chung theo Điều 3 BLDS và Lẽ công bằng theo quy định của BLDS để buộc bồi thường. Điều 6 Bộ luật dân sự quy định: “1. Trường hợp phát sinh quan hệ thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật dân sự mà các bên không có thỏa thuận, pháp luật không có quy định và không có tập quán được áp dụng thì áp dụng quy định của pháp luật điều chỉnh quan hệ dân sự tương tự.

2. Trường hợp không thể áp dụng tương tự pháp luật theo quy định tại khoản 1 Điều này thì áp dụng các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự quy định tại Điều 3 của Bộ luật này, án lệ, lẽ công bằng”.

Hoạt động của con người là hoạt động có ý thức, mọi việc làm đều có mục đích. Anh Đinh Hồng V nuôi dưỡng chăm sóc cháu Đinh Tùng L là được hưởng lợi về mặt tình cảm và trông cậy lúc tuổi già. Nhưng mục đích ấy đã không đạt được. Vì vậy, người gây thiệt hại phải có trách nhiệm bồi thường là phù hợp với quy định chung của pháp luật và vì lẽ công bằng.

- Xét về mức bồi thường: Trong quá trình nuôi dưỡng cháu Đinh Tùng L (51 tháng) anh Đinh Hồng V trình bày chị Nguyễn Thị Thanh H không có nghề nghiệp, không có thu nhập. Chị Nguyễn Thị Thanh H trình bày chị có kinh doanh buôn bán và có thu nhập. Các bên có lời khai khác nhau, tuy nhiên theo Luật Hôn nhân và gia đình việc nội trợ gia đình được coi là lao động có thu nhập do đó thu nhập của anh Đinh Hồng V và trách nhiệm nuôi dưỡng cháu L được tính cho cả chị Nguyễn Thị Thanh H. Do vậy mức chi phí nuôi dưỡng được tính bằng ½ tổng chi phí.

Theo kê khai của anh Đinh Hồng V thì tổng chi phí là 121 triệu đồng. Theo xác nhận của UBND xã Mỹ Lung chi phí nuôi dưỡng một cháu nhỏ từ 0 tuổi đến 5 tuổi là từ 2.000.000 đồng đến 2.200.000 đồng/tháng. Toà án lấy mức bình quân là 2.100.000 đồng làm cơ sở để bồi thường.

- Về chi phí khi sinh cháu Đinh Tùng L: Anh Đinh Hồng V khai chi phí 15 triệu đồng, chị Nguyễn Thị Thanh H thừa nhận chi phí là 12 triệu đồng do anh V chi trả. Số tiền này cần buộc chị H phải thanh toán cho anh Đinh Hồng V bằng 1/2.

- Về mức bồi thường tổn thất tinh thần: Anh Đinh Hồng V yêu cầu bồi thường ở mức cao nhất là 10 tháng lương cơ bản, Hội đồng xét xử quyết định ở mức 08 tháng lương cơ bản.

- Về tiền công chăm sóc: Thực tế chị Nguyễn Thị Thanh H giành nhiều thời gian chăm sóc cháu Đinh Tùng L hơn, do vậy cần buộc chị Nguyễn Thị Thanh H thanh toán một phần cho anh Đinh Hồng V.

Toà án Quyết định như sau:

Như vậy, có thể thấy trên thực tế, Toà án vẫn thụ lý yêu cầu của người chồng khi nuôi “con tu hú”. Toà án thụ lý yêu cầu này trên cơ sở tranh chấp bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng theo quy định tại Khoản 6 Điều 26 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 và áp dụng lẽ công bằng để giải quyết. Toà án không chỉ buộc người vợ phải bồi thường các thiệt hại về vật chất là các chi phí mà chồng bỏ ra để chăm sóc, nuôi dưỡng con mà còn buộc người vợ bồi thường về tinh thần cho người chồng trên cơ sở "Hoạt động của con người là hoạt động có ý thức, mọi việc làm đều có mục đích. Anh Đinh Hồng V nuôi dưỡng chăm sóc cháu Đinh Tùng L là được hưởng lợi về mặt tình cảm và trông cậy lúc tuổi già. Nhưng mục đích ấy đã không đạt được. Vì vậy, người gây thiệt hại phải có trách nhiệm bồi thường là phù hợp với quy định chung của pháp luật và vì lẽ công bằng". 

Dịch vụ Luật sư ly hôn của Luật Trường Minh Ngọc

Trên đây là bài viết của chúng tôi về vấn đề “Nuôi con tu hú” - chồng có quyền yêu cầu vợ bồi thường không? Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không phải ý kiến tư vấn để giải quyết một vụ án cụ thể. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, cần được tư vấn vui lòng liên hệ cho chúng tôi:

Liên hệ qua Hotline:

- Hotline 1: 093 694 1658 (zalo)

- Hotline 2: 0939 593 486 (zalo)

Liên hệ qua Facebook: Luật Trường Minh Ngọc - Luật sư của bạn

Liên hệ trực tiếp tại văn phòng: Tầng 3, 68 – 70 Hoàng Diệu, Phường 13, Quận 4, Tp. Hồ Chí Minh

Liên hệ qua email: infotruongminhngoc@gmail.com

*Lưu ý: Nội dung tư vấn trên đây chỉ mang tính tham khảo. Tùy từng thời điểm và đối tượng khác nhau mà nội dung tư vấn trên có thể sẽ không còn phù hợp do sự thay đổi của chính sách pháp luật. Mọi thắc mắc, góp ý xin vui lòng liên hệ về email: infotruongminhngoc@gmail.com